چرا کانادا نمی تواند واکسن کرونا تولید کند؟
کانادا که زمانی پیشگام تولید واکسن در جهان بود، در حال حاضر برای تهیه واکسن مورد نیاز خود کاملا وابسته به منابع خارجی است.
با شروع موج سوم همه‌گیری کرونا، همچنان تقاضا برای دوزهای واکسن بیش از عرضه نسبتاً محدود آن در کانادا است.
کانادا دیگر توانایی تولید واکسن را ندارد و این مساله کشور را برای فراهم کردن دارویی که امکان بازگشت زندگی به وضعیت عادی را فراهم می‌کند، کاملاً به تولیدکنندگان خارجی وابسته کرده است.
هنگامی که همه‌گیری آغاز شد، کانادا برخلاف بسیاری از کشورهای دیگر فاقد امکاناتی بود که بتواند با بکارگیری آنها محصولات شرکت‌هایی همچون فایزر، مدرنا یا آسترازنکا را در داخل کشور تولید کند.
برنامه واکسیناسیون کشور که در ابتدا بخاطر تاخیر در تولید و بدقولی تولیدکنندگان در عمل به تعهداتشان به کندی پیش می‌رفت در هفته‌های اخیر وضعیت بهتری یافته است. کانادا در حال حاضر نسبت به اکثر کشورهای دیگر در گروه G20 وضعیت مناسب‌تری دارد، اما همچنان در این زمینه از انگلستان و ایالات متحده عقب تر است.
تخمین زده می‌شود که در ایالات متحده تاکنون 231 میلیون دوز واکسن تزریق شده و 37 درصد از جمعیت بزرگسال آمریکا با دریافت دو دوز به طور کامل واکسینه شده‌اند. در میان افراد بالای 18 سال، 54 درصد آمریکایی‌ها حداقل یک دوز از واکسن را دریافت کرده‌اند.
در انگلیس نیز بیش از 47 میلیون دوز واکسن تزریق شده و 64 درصد از کل جمعیت کشور حداقل یک دوز واکسن را دریافت کرده‌اند.
کانادا فقط سه درصد از جمعیت خود را کاملاً واکسینه کرده است (دلیل اصلی پایین بودن این آمار، طولانی بودن فاصله زمانی لازم بین دو تزریق واکسن است) در حالی که 30 درصد از جمعیت حداقل یک بار واکسن زده‌اند.
دو کشوری که با فاصله بسیار از کانادا در این زمینه پیشی گرفته‌اند با یکدیگر یک نقطه مشترک دارند: در هرکدام از آنها شرکت‌هایی دارویی فعال هستند که می‌توانند واکسن مورد نیاز را با استفاده از امکانات خود در داخل کشور تولید کنند. قابلیتی که امکان مقابله با بی‌نظمی‌های بوجود آمده در شبکه عرضه جهانی این کالا را برای این کشورها فراهم می‌کند (عامل اصلی بوجود آمدن این بی‌نظمی‌ها را پدیده‌ای به نام “ملی‌گرایی واکسن” دانسته‌اند!)
کانادایی‌ها حالا متوجه این مساله شده‌اند. ما طی هفته‌های اخیر صدها پیام و نظر درباره تولید واکسن از خوانندگان‌مان دریافت کرده‌ایم.
تیم ویلیامز در یکی از نظرهای درج شده در وب سایت ما پرسیده است: “چرا کانادا خودش واکسن ندارد؟ آیا ما همیشه باید برای همه چیز به ایالات متحده آمریکا وابسته باشیم؟ چرا کانادا در مقایسه با هم‌پیمانانش و سایر کشورهای جهان در زمینه تحقیق و نوآوری عقب مانده است؟”
مردیت رادنی مک‌کی در اظهارنظری دیگر پرسیده: “چرا ما خودمان برای مردم کانادا واکسن تولید نمی‌کنیم؟ حتی روس‌ها و چینی‌ها این کار را کرده‌اند. این بی‌کفایتی و بی‌خردی مرا آزار می‌دهد.”
در ادامه پاسخ به چند سوال مطرح شده از سوی بینندگان، شنوندگان و خوانندگان شبکه خبری CBC را مرور می‌کنیم.
آیا کانادا هیچگاه در حجم گسترده ظرفیت تولید واکسن داشته است؟
این امکان قطعا زمانی در کشور وجود داشته است آزمایشگاه‌های کانات – که در سال 1914 توسط دکتر جان جی فیتزجرالد با هدف تولید پادزهر در دانشگاه تورنتو تاسیس شد – برای دهه‌ها در سطح جهانی پیشگام تولید واکسن بوده است.
فیتزجرالد این فعالیت را ابتدا در یک اصطبل شروع کرد و در آنجا به تولید داروی درمان دیفتری با قیمت کم برای افراد بی‌بضاعت کشور پرداخت. با شروع به تولید واکسن کزاز برای سربازان کانادایی درگیر در جنگ جهانی اول، این آزمایشگاه به‌طور چشمگیری توسعه یافت.
پس از اینکه فردریک بانتینگ و چارلز بست در سال 1921 انسولین را کشف کردند، کانات فضای آزمایشگاهی و بودجه لازم برای ادامه کار را در اختیار این محققان برنده جایزه نوبل قرار داد و در ادامه حجم زیادی انسولین، این داروی تاثیرگذار برای مداوای بیماری دیابت، را تولید کرد.
کانات همچنین بعد از جنگ جهانی دوم نقش مهمی در تلاش جهانی برای ریشه‌کن کردن بیماری‌های شایع کودکان مانند فلج اطفال برعهده داشت.
در حالی که واکسن فلج اطفال توسط جوناس سالک، محقق آمریکایی کشف شد، به گفته دکتر ارل براون، استاد برجسته دانشکده پزشکی دانشگاه اتاوا و متخصص ویروس‌شناسی و میکروب‌شناسی، کانات اولین آزمایشگاهی بود که توانست این واکسن را با استفاده از روش ابداعی محققان کانادایی در حجم بالا تولید کند.
براون می‌گوید: “این آغاز عصر شکوفایی واکسن‌ها بود” و می‌افزاید که کانات همچنین به تولیدکننده اصلی واکسن آبله در دنیا تبدیل شد.
او اضافه می‌کند، به عنوان یک شرکت دولتی، کانات مجبور شد تا به جای تمرکز بر تحقیق و توسعه به دنبال کسب سود باشد و در این وادی سایر شرکت‌های دارویی که امکانات مالی بهتری در اختیار داشتند توانستند گوی سبقت را از آن بربایند.
به گفته براون: “کانات سهم بازار خود را از دست داد و سپس با قدرت گرفتن حزب محافظه‌کار آنها تصمیم به فروش کانات گرفتند.”
این شرکت با تأسیسات گسترده تولید در تورنتو، در اواخر دهه 1980 توسط برایان مولرونی نخست‌وزیر وقت خصوصی شد.
در آن زمان این خصوصی‌سازی بطور گسترده مورد انتقاد قرار گرفت، اما دولت وقت استدلال می‌کرد که این اقدام به سود اهالی کانادا تمام خواهد شد. غول داروسازی فرانسوی که اکنون با نام سانوفی (Sanofi) شناخته می‌شود، آنچه را که امروز از کانوت باقی مانده در مالکیت خود دارد.
یکی دیگر از تولیدکنندگان مهم واکسن در کانادا، موسسه آرمند فریپر (Armand Frappier)، فعالیت خود را در دانشگاه مک‌گیل مونترال آغاز کرد. این مرکز واکسن سه‌گانه (DPT) برای مقابله با بیماری‌های دیفتری، سیاه سرفه و کزاز و همچنین واکسن سل و پنی‌سیلین تولید می‌کرد.
این موسسه نیز پس از دهه‌ها فعالیت موفقیت‌آمیز، در دهه 1990 به شرکتی فروخته شد که اکنون با نام جی.اس.کی. (GSK) شناخته می‌شود و مرکز آن در انگلستان قرار دارد.
آیا چیزی از آن شرکتها باقی مانده است؟
سانوفی، یکی از بزرگترین سازندگان واکسن در جهان، به فعالیت در تاسیسات کانات در تورنتو ادامه می‌دهد و در آنجا به تولید واکسن‌های دیفتری و کزاز مشغول است. این تاسیسات در کانادا همچنین بسته‌بندی واکسن فلج اطفال تولید شده در کارخانه‌های فرانسوی این شرکت را برعهده دارند. اغلب این تولیدات به کشورهای خارجی صادر می‌شوند.
براون می‌گوید، در وضعیت فعلی نمی‌توان به راحتی این مرکز را برای تولید واکسن کووید 19 تجهیز و آماده کرد.
از آنجا که بسیاری از محصولاتی که در حال حاضر در تاسیسات تورنتو آماده می‌شوند در لیست داروهای ضروری سازمان بهداشت جهانی قرار دارند، سانوفی نمی‌تواند تولید آنها را متوقف کرده و این تاسیسات را به منظور تولید واکسن کووید 19 تغییر کاربری دهد. تولیدات فعلی این مجموعه برای مقابله با سایر بیماری‌ها در جهان مورد نیاز هستند. اما با سرمایه‌گذاری 415 میلیون دلاری که اخیرا از سوی دولت فدرال برای افزایش ظرفیت تولید سانوفی صورت گرفته، امید می‌رود ظرفیت تولید این تاسیسات برای مقابله با همه‌گیری‌های احتمالی در آینده افزایش یابد.
براون می‌گوید: “وضعیت ما در زمانی که همه‌گیری ویروس کرونا اتفاق افتاد، به این صورت بود. واقعاً خیلی بد است که در میانه یک چنین بحرانی ما توانایی تولید واکسن در داخل کشور را از دست داده‌ایم.” 
جی.اس.کی.، معروف به GlaxoSmithKline، یکی دیگر از تولیدکنندگان بزرگ دارو در کانادا است. بنا بر اظهار این شرکت سالانه 75 درصد واکسن آنفلوانزا مصرفی در کانادا از سوی این تولیدکننده روانه بازار می‌شود.
جی.اس.کی. با همکاری سانوفی، سال گذشته موفق به تولید آزمایشگاهی یک نوع واکسن کووید 19 شدند اما همان زمان اعلام کردند که به دلیل عدم دستیابی به نتایج مورد نظر در آزمایشات بالینی عرضه این محصول به بازار با “تاخیر” صورت خواهد گرفت.
کانادا از برخی شرکتها – به ویژه آسترازنکا – درخواست کرد تا محصولات خود را در این کشور تولید کنند. براون می‌گوید که این شرکتها احتمالا به دلیل محدودیتهای بازار دارویی کانادا، درخواست این کشور را در این زمینه نپذیرفته‌اند.
به گفته او: سیاست وزارت بهداشت کانادا معمولا پشتیبانی از تولیدکنندگان داروهای مشابه (Generic Drugs) بوده است. این تولیدکنندگان اغلب با استفاده از فرمول‌هایی که استفاده از آنها دیگر نیازمند خرید حق امتیاز از تولیدکننده اصلی نیست، اقدام به عرضه نمونه‌های مشابه و ارزان‌تر داروهای معروف در کشور می‌کنند. این مساله باعث شده که آن دسته از شرکت‌های دارویی که به میزان زیادی در زمینه تحقیقات سرمایه‌گذاری می‌کنند رغبتی به سرمایه‌گذاری در بازار داروی کانادا نداشته باشند.
براون معتقد است کانادا می‌بایست زیرساخت‌های صنعت داروسازی را بهتر از آنچه که امروز هست ساماندهی می‌کرد. وی می‌گوید: “از آنجا که تا پیش از این مقابله با بیماری‌های عفونی از اولویت برخوردار نبوده، احساس مسئولیت و پیگیری برای توسعه زیرساخت‌های لازم در این زمینه نیز وجود نداشته است.”
“ایالات متحده و انگلیس نسبت به ما از نقطه بهتری کار را شروع کردند. آنها تاسیسات و امکانات بیشتری برای تولید واکسن در اختیار داشتند. البته آنها نیز مجبور شدند در برخی از تاسیسات خود تغییراتی ایجاد کنند اما در نهایت کار را برپایه زیرساخت فناوری قوی‌تری آغاز کردند.”
به‌این‌ترتیب ما حالا در چه وضعیتی هستیم؟
دولت اعلام کرده است که برای کاهش وابستگی کانادا به واردات دارو میلیون‌ها دلار برای ساخت یک کارخانه جدید تولید واکسن در مونترال سرمایه‌گذاری می‌کند. جاستین ترودو هنگام اعلام این خبر در ماه آگوست سال گذشته گفت که این کارخانه جدید می‌تواند از ماه نوامبر سال 2020 ماهانه دویست‌وپنجاه هزار دوز واکسن تولید کند. پیش‌بینی‌ای که به دلیل پیچیدگی‌های ساخت چنین تاسیساتی با تاخیر مواجه شده و عملا هنوز محقق نشده است.
همکاری ناموفق با شرکت چینی کان‌سینو (CanSino) نیز یکی دیگر از دلایلی بوده که کانادا تاکنون موفق به تولید واکسن در این کارخانه جدید نشده است.
در ماه فوریه، دولت اعلام کرد که برای تولید واکسن کووید 19 در این کارخانه با شرکت آمریکایی نواواکس (Novavax) یک قرارداد همکاری منعقد کرده است.
اما اولین محصول نواواکسِ ساخت کانادا زودتر از پایان سال جاری میلادی تولید نخواهد شد. این مدتها بعد از زمانی است که طبق برنامه زمانبندی دولت فدرال، قرار است همه مردم کانادا در برابر کووید 19 واکسینه شده باشند.
سخنگوی شورای تحقیقات ملی (NRC) به شبکه خبری CBC گفت: “ساخت مرکز جدید، که با شتاب در حال انجام است، بسیار خوب و طبق برنامه پیش می‌رود و تا پایان ژوئیه 2021 تکمیل می‌شود.”
او افزود: “نواواکس و ان. آر. سی. در حال آماده کردن مقدمات لازم برای تولید واکسن در این مرکز هستند تا پس از آنکه واکسن انتخاب شده برای تولید، فرآیند تولید آن و تاسیسات جدید مجوزهای لازم را از وزارت بهداشت کانادا دریافت کردند، بتوانند تولید واکسن را بلافاصله آغاز کنند.”
به گفته براون: “اثرات سرمایه‌گذاری انجام شده را زودتر از یکسال دیگر مشاهده نخواهیم کرد.” به‌این‌ترتیب در صورتی که مشخص شود به تزریق‌های کمکی واکسن کووید 19 بیش از دو نوبتِ برنامه‌ریزی شده نیاز هست، تاسیسات ساخته شده می‌تواند برای تهیه واکسن مورد نیاز در آن مقطع مورد استفاده قرار گیرد.
نواواکس هنوز هیچیک از تأییدیه‌های لازم را برای واکسن خود از مراجع ذی‌صلاح دریافت نکرده است. اما داده‌های اولیه بدست آمده از آزمایش‌های بالینی نشان می‌دهد که واکسن این شرکت در برابر کووید 19 بسیار موثر است.
ناظران وزارت بهداشت کانادا بصورت ادواری در حال بررسی این داده‌ها هستند و تصمیم نهایی ممکن است در تابستان امسال گرفته شود.
آیا مدیک‌اگو (Medicago) هم واکسن تولید می‌کند؟
دولت فدرال 173 میلیون دلار برای ساخت واکسن کووید 19 و ساخت یک کارخانه بزرگ برای تولید آن توسط شرکت مدیک‌اگو سرمایه‌گذاری کرده است.
این واکسن اکنون در مرحله نهایی آزمایش‌های بالینی قرار دارد. مدیک‌اگو که تولیدکننده‌ای جدید در بازار کانادا محسوب می‌شود برای عرضه این محصول با جی.اس.کی. همکاری می‌کند. بنا بر اظهار سخنگوی این شرکت: “در حالی که تولید واکسن جدید معمولا بین 5 تا 20 سال به طول می‌انجامد، ما قصد داریم واکسن کووید 19 تولیدی خودمان را در سال 2021 برای دریافت مجوزهای لازم به مقامات بهداشتی ارائه دهیم.”
این مطلب توسط گروه مترجمانِ وب‌سایت آینده تهیه شده است؛ بازنشر آن بدون ذکر منبع مجاز نیست و پیگرد حقوقی خواهد داشت.
برای اطلاع سریع از تازه ترین اخبار کانادا به کانال تلگرامیِ آینده بپیوندید: https://t.me/AyandehCanada
عبارت‌های کلیدی:
واکسن کرونا – آسترازنکا – فایزر – مدرنا – ملی گرایی واکسن – تورنتو – پنی سیلین – دیفتری – مونترال -کووید 19 به نقل از: cbc.ca
مطلب قبل